Krzyżak ogrodowy

Krzyżak ogrodowy
	Araneus diadematus
	Clerck, 1757
	; Samica
	; Samiec
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Podtyp	szczękoczułkowce
Gromada	pajęczaki
Rząd	pająki
Podrząd	Opisthothelae
Infrarząd	Araneomorphae
Rodzina	krzyżakowate
Rodzaj	Araneus
Gatunek	krzyżak ogrodowy
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Krzyżak ogrodowy (Araneus diadematus) – gatunek pająka z rodziny krzyżakowatych (Araneidae). Nazwa pochodzi od charakterystycznego białego krzyża na odwłoku.

Występowanie: Europa (w Polsce na terenie całego kraju), Bliski Wschód, Turcja, Kaukaz, Rosja, Iran, Azja Centralna, Chiny, Japonia, introdukowany do Ameryki Północnej^[2].

Łacińska nazwa gatunkowa oznacza „pająk przepasany”^[3].

Morfologia

Ubarwienie od żółto-brązowego do ciemnobrunatnego. Samica ma 10–18 mm długości, a samiec 6–7 mm. Rekordowo wielkie samice mogą przekraczać 20 mm, a rekordowo wielkie samce osiągać 8 mm.^[4] Krzyżaki budują koliste sieci o regularnym, promienistym układzie nici. Ich średnica wynosi do 45 cm.

Pająk ten zamieszkuje wszystkie typy lasów, łąki, ogrody i parki, także gospodarstwa wiejskie, a nawet budynki w miastach. Na zdobycz czai się, siedząc w pobliskiej kryjówce lub w środku sieci. Swoje ofiary poraża jadowitym ukłuciem i wysysa ich zawartość (jad rozpuszcza wnętrzności). Podczas okresu rozmnażania samiec, mniejszy od samicy, wyczuwając po drganiach sieci jej godowy nastrój, zbliża się ostrożnie do swojej partnerki i po kopulacji szybko ucieka, żeby ratować się przed pożarciem. Samica składa na jesień (w Europie Środkowej we wrześniu lub październiku) około 100 jaj koloru jasnożółtego i otacza je złocistym oprzędem. Po złożeniu jaj z reguły ginie od mrozu na początku zimy. Na wiosnę – na ogół w maju – wykluwają się młode pająki. Jesienią osiągają wielkość ok. 4 mm i zimują wśród zeschłych liści, pod korą drzew itp. Dojrzałość osiągają w sierpniu następnego roku^[4].

Krzyżak ogrodowy jest niegroźny dla człowieka. W przypadku ukąszenia w skrajnych przypadkach może na ciele wystąpić niewielka opuchlizna i lokalna martwica tkanek w postaci dwóch małych punktów.

Przypisy

↑ Araneus diadematus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ Nentwig W., Blick T., Bosmans R., Gloor D., Hänggi A., Kropf C.: Araneus diadematus. [w:] Araneae. Spiders of Europe [on-line]. [dostęp 2020-12-02]. (ang.).
↑ Krzysztof Smagowicz: Etymologiczny słownik nazw zwierząt. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2004, s. 77. ISBN 83-233-1743-7.
↑ ^a ^b Stubiński Andrzej: Pająk krzyżak, w: "Przyroda Polska" nr 2 (386), luty 1989, s. 9

[itis-1] Araneus diadematus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[2] Nentwig W., Blick T., Bosmans R., Gloor D., Hänggi A., Kropf C.: Araneus diadematus. [w:] Araneae. Spiders of Europe [on-line]. [dostęp 2020-12-02]. (ang.).

[3] Krzysztof Smagowicz: Etymologiczny słownik nazw zwierząt. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2004, s. 77. ISBN 83-233-1743-7.

[Stub-4] Stubiński Andrzej: Pająk krzyżak, w: "Przyroda Polska" nr 2 (386), luty 1989, s. 9

[1]

[2]

[3]

[4]